Czym jest klasterowy ból głowy? Jak sobie z nim poradzić?

Ból głowy to bardzo nieprzyjemna dolegliwość, która może znacząco utrudnić codzienne funkcjonowanie. Zmagająca się z nim osoba ma trudności z wykonywaniem podstawowych czynności, co ma także bezpośrednie przełożenie na jej samopoczucie. Szczególnie dotkliwy jest silny ból, któremu towarzyszą dodatkowe objawy, co ma miejsce w przypadku klasterowego bólu głowy. Dowiedz się, czym się on charakteryzuje i jak sobie z nim poradzić.

Bóle klasterowe – charakterystyka problemu

Klasterowy ból głowy znany również jako zespół Hortona to bardzo silny ból głowy, który zawsze pojawia się po jednej stronie w okolicach oczodołu, a także skroni i czoła. Charakterystyczne jest to, że towarzyszą mu także dodatkowe objawy. Jest to łzawienie oka, obrzęk powieki, a także surowiczy wyciek z nosa. Stan ten na ogół utrzymuje się od kilkunastu minut do trzech godzin i może występować kilka razy na dobę. Szczególnie istotny jest fakt, że ból pojawia się codziennie przez pewien czas, który nazywany jest klasterem. Najczęściej trwa to przez kilka tygodni lub miesięcy, po czym na jakiś czas ustępuje.

Dowiedz się więcej o objawach i leczeniu bólu głowy >>

Klasterowy ból głowy to rzadka dolegliwość o nieznanej przyczynie. Dotyka on od 0,1 do 0,4 procent populacji. Stąd też wynika trudność leczenia, ponieważ lekarze rzadko stykają się z zespołem Hortona i mają problem z jego zdiagnozowaniem. Schorzenie może pojawić się w każdym wieku, choć jego początek zwykle przypada na 30-40 lat. Przyczyny jego występowanie nie są znane.
Klasterowy ból głowy ma dotkliwe skutki społeczne i zawodowe. Osoba, która cierpi na tę przypadłość z powodu bardzo silnego bólu i towarzyszących mu objawów, nie jest w stanie pracować, a także wykonywać codziennych czynności.

Klasterowy ból głowy - przyczyny i objawy

Jak już wspomniano, przyczyny klasterowego bólu głowy nie są znane. Uznaje się go za idiopatyczny ból głowy. Niekiedy można spotkać się z opinią, że ma podłoże genetyczne. Ponadto pojawia się teoria, że za jego powstawanie odpowiedzialne jest podwzgórze, odpowiadające w mózgu na rytm snu i czuwania. Nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu mogą przekładać się na klasterowy ból głowy. Mówi się również o dysfunkcjach układu nerwowego. Wynika to z faktu, że w trakcie ataku dochodzi do wzrostu stężenia neuroprzekaźników w układzie nerwowym. Niekiedy za przyczynę powstawania zespołu Hortona uznaje się również czynniki hormonalne. Wszystko są to jednak tylko teorie, które nie mają dostatecznego potwierdzenia. Wskazano natomiast, jakie czynniki mogą zaostrzać występowanie objawów u osób, które mają do nich skłonność. Jest to przede wszystkim alkohol i nikotyna, a także pewne rodzaje pokarmów, jak chociażby ryby czy nabiał. Niewskazane są także bodźce świetlne oraz zmiany ciśnienia.

Klasterowy ból głowy a stres

Stres jest czynnikiem, który może wywoływać a także nasilać klasterowe bóle głowy, co wynika z faktu, że doprowadza on do zmian poziomu neuroprzekaźników wpływających na obniżenie samopoczucia psychicznego. Najczęściej ma to związek również ze zjawiskiem sprzężenia zwrotnego. Silny stres wywołuje ból głowy, a wystąpienie objawów i związany z tym faktem niepokój i dyskomfort potęgują sytuację stresową.

Aby zapobiec temu zjawisku, warto poznać sposoby radzenia sobie ze stresem. Przede wszystkim należy unikać czynników, które go wyzwalają. Nie zawsze jest to jednak możliwe. W takiej sytuacji pomocne może być stosowanie technik relaksacyjnych. Mowa tutaj o odpowiednim oddychaniu, a także naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu mięśni. Przydatna może być joga, medytacja oraz trening Jacobsona, który polega na odpowiedniej pracy z mięśniami. Ponadto bardzo duże znaczenie ma aktywność fizyczna, w trakcie której uwalniają się endorfiny, mogące zredukować poziom stresu.

Klasterowy ból głowy a migrena

Klasterowy ból głowy niekiedy mylony jest z migreną, choć są to zupełnie inne schorzenia. Jedyną cechą wspólną jest fakt, że towarzyszy im ból głowy.

Migrena to przewlekłe schorzenie, które zaliczane jest do samoistnych bólów głowy. Napady migrenowe mogą występować okazjonalnie, choć najczęściej mają charakter przewlekły. I choć ciężko dokładnie wskazać przyczynę choroby, liczne badania skłaniają się ku tezie, że ma ona podłoże genetyczne i wiąże się z nieprawidłowościami nerwowo-naczyniowymi. Migrena, która charakterystyczna jest przede wszystkim dla kobiet. Tętniący, silny ból umiejscowiony jest często za okiem, w skroni i czole, ale może też dotyczyć innych okolic lub całej głowy. Oprócz tego pacjentowi mogą towarzyszyć nudności, wymioty, światłowstręt, złe znoszenie hałasu i zapachów. Typowe jest również nasilanie bólu pod wpływem aktywności fizycznej.

Jeśli zaś chodzi o klasterowy ból głowy, jego przyczyny nie są do końca znane. Charakteryzuje się tylko jednostronnym bólem głowy. Co więcej, zawsze pojawia się po tej samej stronie. Towarzyszy mu łzawienie lub zaczerwienienie oka, wyciek z nosa, obrzęk połowy twarzy, opadnięcie powieki, zwężenie źrenicy, a nawet nadmierna potliwość. Ponadto w przeciwieństwie do bólu migrenowego w zdecydowanej większości przypadków dotyka mężczyzn.

Klasterowy ból głowy a migrena - leczenie

Migrenę i klasterowy ból głowy różni również sposób leczenia. Przy klasterowym bólu głowy dużą skuteczność wykazują inhalacje tlenem i tryptany. Warto wiedzieć jednak o tym, że najbardziej skuteczne są w formie zastrzyków i aerozolu. Tradycyjne tabletki wchłaniają się zbyt wolno i nie przynoszą oczekiwanej ulgi w bólu. W przypadku migreny, wg najnowszych wytycznych Towarzystw Naukowych w przypadku pierwszych objawów lub ostrego napadu migreny w pierwszym kroku zalecane jest zastosowanie rekomendowanych leków z grupy NLPZ*, np. APAP MIGRENA. Lekarz lub farmaceuta może również zalecić tryptany. Niektóre z nich dostępne są również bez recepty.

APAP Migrena to specjalistyczny lek na migrenę, który działa już przy pierwszych objawach. Ponadto zatrzymuje ostry atak migreny i jej objawy w 30min.

Jak przyjmować APAP Migrena? Przede wszystkim należy stosować się do zaleceń lekarza lub też informacji zawartych w ulotce. W przypadku wystąpienia objawów migreny należy przyjąć 2 tabletki leku popijając je szklanką wody. Jeśli mimo zastosowanych dawek ból nadal będzie się utrzymywał, można przyjąć kolejne 2 tabletki zachowując 4-6 godzinny odstęp między dawkami. Nie należy stosować leku APAP Migrena dłużej niż przez 3 dni w migrenie, chyba że lekarz zaleci inaczej.

Domowe sposoby na klasterowy ból głowy

Leczenie klasterowego bólu głowy może być trudne przede wszystkim ze względu na fakt, że niekiedy ciężko postawić trafną diagnozę. Niektórzy pacjenci radzą sobie jednak z pomocą domowych sposobów. Pierwszym z nich są zimne okłady na głowę. Redukują one dolegliwości poprzez zmniejszenie przewodnictwa nerwowego. Oprócz tego liczne zalety ma masaż punktów akupresury. Aby jednak wybrać odpowiedni punkt nacisku, trzeba dokładnie określić umiejscowienie bólu. Osoby, które cierpią na ból głowy powinny także zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu. Niedostateczna ilość wody może prowadzić do odwodnienia i nasilić ataki, dlatego też warto wypijać os 1,5 do 2 litrów płynów dziennie. Oprócz tego do domowych sposobów radzenie sobie z bólem należą wspomniane już wcześniej techniki relaksacyjne i oddechowe, a także unikanie czynników, które mogą nasilać objawy.

---

Bibliografia

• A. Prusiński, Klasterowy ból głowy, Neurologia Praktyczna 2012; 6(69).
• Neurologia Praktyczna, KLASTEROWY BÓL GŁOWY: ZANIEDBYWANY PROBLEM W CODZIENNEJ PRAKTYCE. NOWE DANE I POGLĄDY, https://neurologia-praktyczna.pl/a2417/Klasterowy-bol-glowy--zaniedbywany-problem-w-codziennej-praktyce--Nowe-dane-i-poglady.html (dostęp: 02.05.2024).
• A. Prusiński, Pułapki i rafy w codziennej praktyce neurologa: nietypowe bóle głowy, Polski Przegląd Neurologiczny, 2007, tom 3, nr 4.
• Różniecki J.J., Stępień A., Domitrz, Leczenie migreny przewlekłej – zalecenia opracowane przez Grupę Ekspertów Polskiego Towarzystwa Bolów Głowy i Sekcji Badania Bólu Polskiego Towarzystwa Neurologicznego na podstawie międzynarodowych zaleceń i najnowszej literatury, Varia Medica, 2018, tom 2, nr 5, 402-408;

*) W leczeniu napadu migreny o nasileniu łagodnym i umiarkowanym lekami pierwszego wyboru są niesteroidowe leki NLPZ, natomiast w leczeniu napadów o natężeniu umiarkowanym i silnym – tryptany